6 دی 1388 / 10 محرم الحرام 1431 / 27 دسامبر 2009

نظاميان روسيه با شوروي سابق برخلاف همه قوانين بين المللي به كشور اسلامي افغانستان حمله كردند. دراين حمله برق آسايش از25000نظامي ارتش سرخ مجهزبه سلاحهاي پيشرفته و جديدترين نوع بمب افكن‎هاي قوي اززمين و هوا به افغانستان سرازيرشدند. تجاوزنظامي شوروي به افغانستان به منظورسرنگون شدن حفيظُ الله امين دست نشانده سابق شوروي و روي كارآوردن بَبرَك كارمَل مطابق برنامه مشترك برنامه سه جناح حاكم و مسلط برشوروي سابق يعني حزب كمونيست، ارتش سرخ و سازمان جاسوسي" كا، گ، ب" صورت گرفت. اين سه مجموعه بطور هماهنگ بيش ازيك دهه برآب و خاك اين كشور اسلامي تاختند و به كشتارو ويرانگري پرداختند اما سرانجام درسال1370 شمسي درسايه مبارزات مستمرانقلابيون مسلمان افغانستان نيروهاي اين كشور بتدريج و درچند مرحله ازافغانستان خارج شدند و خاك اين كشور ازسربازان روسي پاك شد.
آيت‏اللَّه سيد صدرالدين صدر عاملي فرزند سيداسماعيل در سال 1260 ش (1299 ق) در خانواده‏اي اصيل و مشهور به فضل، ادب و تقوا در كاظمين به دنيا آمد و بعد از عزيمت به كربلا، دروس مقدمات و سطح را فراگرفت. آيت‏اللَّه صدر در نوزده سالگي راهي نجف اشرف گرديد و از محضر آيات عظام: آخوند خراساني، سيد محمد كاظم يزدي و ميرزاحسين ناييني بهره‏مند شد تا به اخذ اجازات اجتهاد از آن بزرگواران نائل شد. آيت‏اللَّه صدر در سال 1299 ش به ايران سفر نمود و حدود شش سال در مجاورت حرم مطهر حضرت رضا(علیه السّلام) به تدريس و ارشاد پرداخت. ايشان بعد از يك سفر به عراق دوباره به مشهد برگشته و به تدريس و اقامه نماز در مسجد گوهرشاد پرداخت. آيت‏اللَّه صدر در نهايت با پيشنهاد آيت‏اللَّه حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي مؤسس حوزه علميه قم، به شهر قم آمد و به عنوان جانشين مؤسس حوزه علميه قم به فعاليت پرداخت. آيت‏اللَّه صدر پس از فوت حاج شيخ‏عبدالكريم، به ياري آيت‏اللَّه سيدمحمدتقي خوانساري و آيت‏اللَّه سيدمحمد حجت كوه كمره‏اي، سرپرستي آن حوزه شريف را به عهده گرفت و تا زمان ورود آيت‏اللَّه العظمي بروجردي به قم در سال 1323، به مدت هشت سال به حفظ و توسعه اين حوزه پرداختند. ايشان در حوزه علميه قم، خدمات علمي، مذهبي، اجتماعي و درماني و بهداشتي شايان توجهي از خود به يادگار گذاشت. همچنين محفل درسي آيت‏اللَّه صدر به عنوان يكي از مراجع و مدرسان بزرگ حوزه علميه قم پذيراي صدها فاضل فرهيخته بود و عالمان متعددي در آن پرورش يافتند كه برخي از آنان شامل حضرات آيات: سيد محمد باقر سلطاني طباطبايي، سيد موسي شبيري زنجاني، علي مشكيني، محمد صدوقي، امام موسي صدر و سيد رضا صدر و... مي‏باشد. هم‏چنين اصول دين، حاشيه بر كفايةُ الاصول و خُلاصةُ الفُصول از جمله تأليفات اين مرجع بزرگ ديني است. آيت‏اللَّه سيد صدرالدين صدر، پدر بزرگوار امام موسي صدر، رهبر مفقود شيعيان لبنان نيز مي‏باشد. سرانجام اين عالم رباني در ششم دي ماه 1332 ش برابر با نوزدهم ربيع‏الاول 1373 ق در 74 سالگي بدرود حيات گفت و در مسجد بالاسرِ روضه منوره حضرت معصومه (سلام الله علیها) در كنار آيت‏اللَّه حائري يزدي، به خاك سپرده شد.
آيت‏اللَّه ميرزا احمد كفايي فرزند استاد بزرگ، آخوند ملا محمد كاظم خراساني، در نجف اشرف ديده به جهان گشود و پس از تحصيل مقدمات و سطوح عاليه، از محضر پدر ارجمندش، آخوند خراساني و ديگر بزرگان حوزه علميه نجف بهره‏مند گرديد. وي پس از فوت پدرش به مشهد مقدس عزيمت نمود و در مسجد گوهرشاد به تدريس خارج فقه و اصول اشتغال ورزيد. اين عالم رباني سرانجام در ششم دي ماه 1350 برابر با هشتم ذي قعده 1391 قمري بدرود حيات گفت و در آستان مقدس رضوي مدفون گرديد. حاشيه بر كفايةُالاصول از آثار وي مي‏باشد.
مهمترين شاخص‏هاي بحران انقلابي در ايران در واپسين ماه‏هاي عمر رژيم پوسيده پهلوي، اعتصاب كارخانجات، ادارات و بخش‏هاي آموزشي كشور بود. در اين ميان كشتار مردم توسط عوامل مزدور رژيم، به جاي اين كه انقلاب را متوقف نمايد به آن شتاب بيشتري بخشيد و باعث گسترش اعتصابات شد. در اين ميان كاركنان صنعت نفت كشور در نوزدهم شهريور 1357 اولين اعتصاب خود را از پالايشگاه تهران آغاز كردند و اين اعتصاب به تدريج مناطق نفتي جنوب و آبادان را نيز در برگرفت. در پي اعتصاب گسترده شركت‏هاي نفتي در ايران، سرانجام در روز ششم دي ماه 1357، صادرات نفت كشور به خارج به كلي متوقف شد و سوخت تنها در حد نيازهاي داخلي عرضه گرديد. با قطع كامل صادرات نفت به عنوان اهرم براندازي شاه، محمدرضا پهلوي از اصلي‏ترين منبع درآمد خود محروم گرديد و مراحل سقوط او تشديد و تسريع گرديد. به اين ترتيب اعتصاب به همراه راهپيمايي، مبدل به مؤثرترين ابزار براندازي انقلابي شد و اعتصاب صنعت نفت، محوري‏ترينِ آنها بود كه هم به طور رواني موجبِ فلجِ ذهني شاه گرديد و هم به طور واقعي، قلب اقتصاد و قدرت مالي نظام را از كار انداخت. اين عمل، مورد حمايت و پشتيباني حضرت امام خميني نيز قرار گرفت.
پس از گسترده شدن اعتصاب كاركنان شركت نفت ايران و قطع صدور نفت، حضرت امام خميني(رحمت الله علیه) در ششم دي ماه 1357، طي پيامي از پاريس، ضمن محكوم كردن اعمال وحشيانه دولت نظامي و غيرقانوني ازهاري در كشتار مردم، از اين اعتصاب پشتيباني كرد و از شركت كنندگان در آن تشكر نمودند. ايشان همچنين در اين پيام، مردم را به حمايت از كاركنان شركت نفت فراخوانده و سفارش كردند كه بايد جلوي صدور نفت به دولت غاصب اسراييل گرفته شود. در پي صدور اين پيام، كاركنان شركت نفت نيز از اين روز كليه صادرات نفتي كشور به خارج را قطع كرده و به مقدار مصارف داخلي، نفت و سوخت عرضه كردند.
يكي ازحماسي ترين حوادث تاريخ صدور اسلام و تاريخ بشر در دشت كربلا روي داد. دراين واقعه حضرت امام حسين (علیه السّلام) به اتفاق جمعي ازيارانشان براي پاسداراي ازدين و پايداري حيات اسلام، همچنين آموزش دينداري و آزادي به مردم و مبارزه با ظلم يزيد به نبرد با لشكري عظيم ازكفارپرداختند. آنان شجاعانه ايستادگي كردند و سرانجام دراين راه جان خود را نثاركردند. ازحوادث مهم اين روز پيوستن حرّ رياحي به اردوي امام حسين (علیه السّلام) بود. او كه به دستورابن زياد مأمورجلوگيري ازادامه پيشروي كاروان سيد الشّهداء شده بود پس ازورود به اردوي امام گفت: « من نخستين كسي بودم كه راه را برشما بستم، اكنون اجازه فرماييد تا نخستين كشته درركاب شما باشم، بدان اميد كه روزقيامت بديدرارسول اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) مفتخرشوم». حرّ پس ازكسب اجازه ازامام بي درنگ برسپاه دشمن تاخت و سرانجام شهيد شد. روزعاشورا و حماسه دليري مردان خدا رويدادي است كه هيچگاه ازصفحات تاريخ بشريت محو نخواهد شد و يا حسين بن علي (علیه السّلام) اين آموزگارمقاومت و ايثار، گذشت و فداكاري و بارزترين چهره حق درحماسه عاشورا همواره دردل تاريخ جاودانه خواهد ماند.
« حضرت عباس بن علي (علیه السّلام) » سردارشهيد اسلام درظهرعاشورا دركربلا به شهادت رسيد. حضرت عباس بن علي ملقّب به باب الحوائج و مكنّي به ابوالفضل بود. او دردامان مولا علي (علیه السّلام) پرورش يافت و ازدرياي فضايل حضرت علي (علیه السّلام) بهره برد. او بدرجه يقين قلبي رسيده بود؛ او حقايق بسياري ازپدربزرگوارخويش درباره حماسه كربلا شينده بود و با اطمينان كامل درخدمت برادربزرگوارش امام حسين (علیه السّلام) قرارگرفت. حضرت عباس مجموعه اي ازفضايل و كرامتها بود و شجاعت و ايثارش باعث شد كه امام حسين (علیه السّلام) پرچمداري كربلا را بدو بسپارد. حضرت ابوالفضل كه نمونه كامل سرداري وفادار و شجاع بود با وجود امان نامه اي كه شمرازطرف عمرسعد براي او و سه برادرش آورده بود، استقراردركناربرادرش امام حسين (علیه السّلام) ماند و برآن امان نامه لعنت فرستاد. حضرت عباس (علیه السّلام) شهادت سه برادرش را براي حفظ اسلام و حفظ جان امام حسين (علیه السّلام) به جان خريد و خود آخرين كس ازياران امام حسين (علیه السّلام) بود كه جان خويش را فداي امام خود كرد و بعد ازايشان براي امام حسين (علیه السّلام) ديگرياوري نماند.
« ابواسحاق اِسفَرايني» استاد علم كلام، اصول و فقه درگذشت. او ازاهالي خراسان بود و درنيشابور به تدريس و نشرعلوم مي‎پرداخت. ازاسفرايني اثري به نام «نورُالعين في شهدِالحسين» باقيست.
« شيخ ابوالحسين خَرَقاني» ازعرفاي بزرگ ايران بدرود حيات گفت. ازشيخ خرقاني كرامات بسياري نقل شده و سخنان حكيمانه وي همواره حديث هرانجمني بوده است. معروفترين اثراين عارف وارسته «نورُ العلم» نام دارد كه به سبكي بسيارساده و روان نگاشته شده است.
سپاه مغول به فرماندهي« هولاكو» شهربغداد پايتخت خلافت عباسي را تصرف كرد. دراين حمله منابع غني علمي بغداد كه درآن روزگارمركزمهم علمي جهان اسلام و محل نگهداري كتابهاي منحصربفرد علوم مختلف بود ازبين رفت. سپاه مغول كتابخانه‎هاي معتبراين شهررا به رود دجله انداختند و گويند تا چند روزآب رود دجله جوهري رنگ بود.
در روز عاشوراي سال 67 قمري، شش سال پس از واقعه‏ي كربلا، درست همان روزي كه سپاهيان يزيد به فرمان عبيداللَّه بن زياد فاجعه‏ي خونين كربلا را به وجود آورده و امام حسين(علیه السّلام) و يارانش را مظلومانه به شهادت رسانده بودند، لشكريان عبدالملك بن مروان به فرماندهي عبيداللَّه بن زياد و لشكريان مختار بن ابي‏عبيده ثقفي به فرماندهي ابراهيم بن‏مالك اشتر در ساحل "نهر خاذر" در چهارفرسخي شهر "موصل" با هم به نبرد پرداختند و از طرفين تعداد بي‏شماري كشته شدند. سرانجام لشكريان شام با از دست دادن هفتاد هزارتن، رو به هزيمت نهاد و طعم تلخ شكست را پذيرا شدند. مهم‏ترين حادثه‏ي اين نبرد، كشته شدن عبيداللَّه بن زياد (فرمانده لشكريان شام) به دست ابراهيم بن مالك اشتر بود كه با يك ضربت شمشير، از كمر به دو نيم شد و به هلاكت رسيد. در اين جنگ همچنين شمربن ذي الجوشن نيز کشته شد.
ميرزا علي ثقةالاسلام تبريزي فرزند ميرزا موسي، در سال 1377 قمري در خانواده‏ي علم و ديانت ديده به جهان گشود. در ايران و عتبات عاليات و در حوزه‏ي درس اساتيد بزرگي چون فاضل اردكاني، شيخ زين‏العابدين مازندراني و شيخ علي يزدي كسب فيض نمود. در سال 1308 قمري به تبريز مراجعت نموده و به تدريس علوم اسلامي و رسيدگي به امور مذهبي و اجتماعي مردم همت گماشت. وي در قيام و حكومت ملي مردم آذربايجان، به ويژه شهر قهرمان‏پرور تبريز فعاليت چشمگيري داشت. قزّاق‏هاي روسيه‏ي تزاري كه به پشتيباني حكومت استبدادي محمدعلي شاه قاجار، تبريز را به اشغال نظامي خود در آورده بودند، با قيام مردمي اين شهر به رهبري ثقةالاسلام تبريزي مواجه شده و پس از درگيري سنگين، مفتضحانه شهر را ترك نموده و تن به صلح دادند. اما مرتكب خيانت شده و يك روز پس از امضاي صلح‏نامه و خلع سلاح مجاهدين، توپخانه‏هايشان، آتش بار سنگيني را بر شهر تبريز آغاز كرده و زمينه‏ي ورود پياده نظام را فراهم نمودند. شهر، به اشغال قزاق‏ها درآمد و از سوي اشغال‏گران، كشتار بي رحمانه‏اي در خيابان‏ها و كوچه‏ها به راه افتاد. مردم به ناچار شهر را ترك گفته و به اطراف پناهنده شدند وليكن مجاهدين، سنگر خويش را ترك نكرده و از شهر خارج نشدند. بسياري از آنان كه در شهر مانده بودند، دستگير شده و برخي از آنان به دار كشيده شدند. از جمله شهيد ثقةالاسلام تبريزي پس از تحمل شكنجه‏هاي فراوان، به چوبه‏ي‏دار اشغالگران آويخته شد و در عصر عاشوراي 1330 ق برابر با 10 دي 1290 شمسي، روحش به لقاءاللَّه پيوست.
در بعداز ظهر عاشوراي سال 1415 ق برابر با 30 خرداد1373 ش، در حالي كه مردم عزادار، در اوج برگزاري مراسم بزرگداشت قيام تاريخي امام حسين(علیه السّلام) بودند، بمبي در داخل حرم مطهر و نزديك مرقد منور حضرت ثامن الحجج امام رضا(علیه السّلام) منفجر شد و عاشوراي حرم رضوي در مشهد مقدس رقم خورد. در پي اين انفجار، ده‏ها تن از زائران و علاقمندان اهل‏بيت در حرم امام رضا(علیه السّلام) شهيد يا مجروح شدند و خسارت زيادي به حرم مطهر وارد آمد.
يوهان كِپلِر منجم و رياضيدان آلماني دراين كشور متولد شد. اوابتدا درمدرسه پروتستانها و سپس دردانشگاه توبينگن تحصيل كرد و بعد دركراتس اتريش به تدريس پرداخت. كپلربعدها با تيكوبراهه منجم معروف آشنا شد و به دعوت او به پراگ رفت و مدتي با او تحقيقات علمي مشتركي انجام داد كه حاصل آن تهيه جدول رُدُلفي بود. كپلرواضع قوانيني است كه درنجوم و رياضيات بنام او به«قوانين كِپلِر» معروف شد. او همچنين قواعد عادي تعيين فاصله كانونهاي عدسيهاي ساده و درشت نمايي ميكروسكوپ را عرضه كرد. كپلردرزمينه هندسه نيزتحقيقات وسيعي انجام داد و چند اثرتأليفي همچون نجوم جديد را ازخود به يادگارگذاشت.
لوئي پاستور شيميدان، پزشك و ميكروب شناس فرانسوي در دهكده‎اي كوهستاني در فرانسه متولد شد. او اگر چه دردوران تحصيلي پيشرفت زيادي نداشت، عاقبت ازدانشگاه سوربن فرانسه دكتري خود را گرفت و درمقام استاد شيمي به تدريس و تحقيق مشغول شد. تحقيقات پاستوردرباره ساختمان شيميايي موادآلي ازمراجع مهم گسترش علم شيمي آلي است و درهمين تحقيقات او دريافت كه عمل تخميرناشي ازوجود موجودات ريززنده است و سرانجام مطالعات و تحقيقات مستمرپاستورمنتهي به كشف روش پاستوريزاسيون يا ميكروب زدايي شد. پاستور پس ازكشف ميكروب درسال1885ميلادي نخستين واكسناسيون را عليه بيماري هاري با موفقيت انجام داد.
از جمله روش‏هاي آماري در روان‏شناسي اجتماعي، مراجعه به عقايد و آراء عمومي است. روان‏شناسان اجتماعي تلاش كرده‏اند با استفاده از فنون و روش‏هاي آزمايشي، راه‏هايى براي اندازه‏گيري و توجيه رفتار انسان‏ها به دست آورند. در اين راستا، منشاء پيدايش و چگونگي شكل‏گيري عقايد و افكار، تأثير روابط بين‏المللي بر افراد و مسائلي از اين قبيل مورد توجه قرار مي‏گيرد. به عبارت ديگر، امور اجتماعي، سياسي و اخلاقي به طور عام و يا وضعيت رفتار و اخلاق يك فرد، به طور خاصْ ضمن مراجعه به مردم آن جامعه مورد بررسي قرار مي‏گيرد. استخراج عقايد و آراء عمومي به اين صورت، به ويژه در امور سياسي و تجاري، رواج يافته و فراگير شده است. بر اين اساس، جورج هاوس گالوپ يكي از متخصصين استفاده از روش‏هاي آماري در مطالعه افكار و عقايد عمومي، در 27 دسامبر 1935م مؤسسه استخراج عمومي را بنياد نهاد كه به نام خود وي گالوپ خوانده مي‏شود. مخارج اين مؤسسه از حق اشتراك مؤسسات تبليغاتي و توليدي در ايالات متحده امريكا تأمين مي‏شود. بسياري از كشورهاي جهان در مواردي گوناگون، جهت اطلاع از افكار عمومي به اين مؤسسه مراجعه مي‏كنند. با اين حال گالوپ به عنوان بزرگ‏ترين و معتبرترين مركز آمارگيري جهان در رابطه با افكار عمومي، غالباً در خدمت اهداف و منافع قدرت‏هاي سياسي و اقتصادي امريكا قرار گرفته و در جهت مطامع آنان گام برمي‏دارد.
صندوق بين‏المللي پول موسوم به ايمف در ژوئيه 1944م با شركت 44 كشور تأسيس گرديد و مفاد قراردادِ صندوق در 27 دسامبر 1945م به اجراء گذاشته شد. اين صندوق داراي هيأت مديره، هيأت اجرايى و مدير كل است و به طور سالانه تشكيل جلسه مي‏دهد. اهداف صندوق بين المللي پول كه از سازمان‏هاي تخصصي سازمان ملل متحد و در عين حال، يك نهاد مستقل بين‏المللي است عبارتند از: تسهيل همكاري پولي بين‏المللي؛ ايجاد ثبات در نرخ برابري ارزها و تنظيم اين نرخ‏ها، كمك به برقراري يك نظام چند جانبه، پرداخت‏هاي ارزي و از ميان برداشتن محدوديت‏هاي ارزي، ارائه كمك‏هاي لازم براي تامين منابع مالي كشورها در جهت حفظ موازنه پرداخت آن‏ها. وظيفه اصلي ايمف، تامين اعتبارات موردي و موقت براي اعضايى است كه در موازنه پرداخت‏هاي خود با مشكل مواجه شده‏اند. در عوضْ كشورهايى كه از اين اعتبارات استفاده مي‏كنند موظفند اصلاحاتي را كه صندوق بين‏المللي پول براي رفع اين اشكالات توصيه مي‏نمايد، اجرا كنند. حق راي در صندوق بين‏المللي پول بر اساس ميزان سهام است، به همين دليل، كشورهاي غربي به ويژه امريكا كه مقر اين نهاد است، نفوذ فراواني در اين سازمان دارند. از اقدام‏هاي مهم اين صندوق، سرمايه‏گذاري در طرح‏هاي سودآور و اعطاي وام به اعضا است. با وجود اين، شرايط سودجويانه و غيرواقع بينانه اين صندوق براي پرداخت وام، باعث اعتراض كشورهاي وام گيرنده شده است. تعداد اعضاي صندوق بين‏المللي پول تا سال 2002م، 181 كشور مي‏باشد.
در پي شكست نهايى ژاپن در جنگ جهاني دوم و تصرف شمال شبه جزيره كره به دست ارتش شوروي و منطقه جنوبي آن توسط نيروهاي امريكايى و نيز توافقات سران متفقين، مقدمه تجزيه اين سرزمين به دو كشور فراهم شد. در27 دسامبر 1945م كنفرانسي در مسكو برگزار گرديد كه در آن نمايندگان شوروي سابق، امريكا و انگلستان حضور داشتند و چون توافقي براي حل مسئله كره حاصل نشد، قرارداد مسكو شبه جزيره كره را به صورت رسمي به دو قسمت در طرفين شمالي و جنوبي مدار 38 درجه تقسيم نمود. در نتيجه تلاش و اميد مردم اين منطقه براي اتحاد و يك پارچگي به علت وجود تضادهاي عقيدتي و اختلافات سياسي و مصالح و منافع دو ابرقدرت آن زمان به يأس مبدل شد. اين جدايى، زمينه‏ساز جنگ دو كره در سال 1950م و تشديد مخاصمات دو طرف گرديد. با اين حال، در سال 1991، با امضاي پيماني كه به "قرارداد آشتي، عدم تجاوز، مبادله و همكاري" موسوم است، تا اندازه‏اي زمينه همكاري دوكره فراهم گرديد و اولين و مهم‏ترين گام در جهت اتحاد و يك‏پارچگي مجدد دو كشور برداشته شد.
هواري بِوِمديَن، حاكم نظامي الجزاير، سال 1935م در ناحيه‏اي از شمال الجزاير به دنيا آمد. وي پس از پايان تحصيلات، در دانشگاه الازهر مصر به تدريس پرداخت و در آن‏جا بود كه با احمد بن بلا مبارز معروف الجزايري آشنا شد. بومدين به توصيه بن بلا به جنبش ضد فرانسه در الجزاير پيوست و در سال 1955م فرمانده كل چريك‏هاي ضد فرانسه در الجزاير گرديد. او در تونس نيروي مجهّز و كارآزموده‏اي مركب از 30 هزار نفر را با كمك‏هاي مصر و شوروي سابق به وجود آورد. پس از استقلال الجزاير، بومدين در سال 1962م با نيروي نظامي خود از تونس وارد الجزاير شد و پس از نبردي سخت با حكومت مركزي، دولت را ساقط كرده، احمد بن بلا را به رياست حكومت جديد رساند. بومدين سپس به دفع شورش‏هاي داخلي و بازگرداندن امنيت كشور پرداخت. اما سرانجام در 19 ژوئن 1965م با يك كودتا عليه بن بلا، وي را بر كنار كرد و خود قدرت را در دست گرفت. به غير از شيوه اداره كشور كه همواره بن‏بلا و بومدين در مورد آن اختلافاتي با يك‏ديگر داشتند، اين دو تابع دو طرز فكر ايدئولوژيكي نيز بودند كه بر اختلافات آنان مي‏افزود. بومدين بر خلاف بن بلا معتقد بود الجزاير بايد به سرعت عربي شود و جنبه‏هايى از زندگي مردم مانند زبان و فرهنگ كه در سال‏هاي استعمار فرانسه دستخوش تغيير شده است، در اولويت اين استحاله قرار گيرد. حتي او اعتقاد داشت كه انقلاب الجزاير نمي‏تواند در محدوده مرزهاي خود باقي بماند. وي مي‏گفت انقلاب سوسياليستي الجزاير بايد به تونس و مراكش نيز راه يابد. بومدين در مارس 1975، طراح و ميزبان طرح صلح رؤساي ايران و عراق در اجلاس دوره‏اي اوپك بود كه به امضاي قرارداد 1975م الجزاير و حل اختلافات مرزي ايران و عراق انجاميد. وي كه مدت سيزده سال امور الجزاير را بر عهده داشت سرانجام در بيست و هفتم دسامبر 1978م در 43 سالگي درگذشت و پس از او، شاذلي بن جديد، به قدرت رسيد.
در 19 سپتامبر 1979م، حفيظاللَّه امين رئيس جمهور پيشين افغانستان، در پي يك كودتاي خونينِ درون حزبي، نور محمد تركي رئيس جمهور وقت را سرنگون ساخت و خود زمام امور را در دست گرفت. به قدرت رسيدنِ امين ناشي از ناتواني حكومت تركي در سركوب قيام اسلامي ملت مسلمان افغانستان بود. ولي روس‏ها به حفيظاللَّه امين كه در صدد نزديكي به امريكا و ايجاد تعادلي در روابط افغانستان با شرق و غرب بود بدگمان شدند و در 27 دسامبر 1979م، با پياده كردن بيش از پنج هزار نفر از نيروهاي هوابرد خود در كابل، حكومت 98 روزه حفيظاللَّه امين را سرنگون ساختند. دولت شوروي در توجيه تجاوز نيروهاي خود به افغانستان مدعي شد كه به تقاضاي دولت افغانستان و براي دفع خطري كه از خارج، اين كشور را تهديد مي‏كرد در افغانستان نيرو پياده كرده است، در حالي كه اگر دولت افغانستان از شوروي تقاضاي كمك كرده بود، حفيظاللَّه امين، رئيس قانوني اين دولت به دست نيروهاي اشغال‏گر به قتل نمي‏رسيد. پس از قتل حفيظاللَّه امين، بَبرك كارمل كه همراه نيروهاي شوروي وارد كابل شده بود به رياست جمهوري افغانستان انتخاب شد ولي مردم افغانستان در برابر نيروهاي مهاجم و رئيس جمهور منصوب آن‏ها سر به مقاومت برداشتند و دولت شوروي براي رويارويى با مجاهدان مسلمان افغان ناچار شد نيروهاي خود در افغانستان را در اوايل دهه 1980م تا يك‏صد هزار نفر افزايش دهد. دخالت نظامي شوروي در افغانستان با مخالفت شديد غرب و كشورهاي مسلمان جهان روبرو شد و نيروهاي مخالف رژيم دست نشانده افغانستان كه با دريافت اسلحه و كمك‏هاي مالي از خارج تقويت مي‏شدند در نقاط مختلف افغانستان سر به شورش برداشتند. دولت شوروي سرانجام پس از هشت سال جنگ بي‏حاصل، شكست در برابر مجاهدان افغان را پذيرفت و خاك اين كشور را ترك كرد. (ر.ك: 16 مه)
دولت‏هايى كه پس از استقلال الجزاير در سال 1962م بر سر كار آمده بودند، علي‏رغم اكثريت مسلمانان در اين كشور، نه تنها مبناي اسلامي نداشتند بلكه سرسختانه با افكار اسلامي نيز مبارزه مي‏كردند. در اين ميان با تشكيل جبهه نجات اسلامي الجزاير و حمايت مردم از آن، بنيادگرايان اسلامي كه از موقعيت اجتماعي محكمي برخوردار بودند خواستار برگزاري هر چه زودتر انتخابات پارلماني گرديدند. دور اول انتخابات در 27 دسامبر 1991م با روي كار آمدن مجدد شاذلي بن جديد رئيس جمهور وقت الجزاير و پيروزي گروه‏هاي اسلامي پايان يافت. اما بن جديد كه از پيروزي بنيادگرايان اسلامي احساس خطر مي‏كرد و از سوي نظاميان و گروه‏هاي مخالف اسلام گرايان نيز به شدت تحت فشار بود از مقام خود استعفا داد و جاي خود را به يك شوراي چهار نفره مركب از سه تن از افسران عالي رتبه ارتش و نخست‏وزير سپرد. شوراي مزبور در اوايل سال 1992م تشكيلات بنيادگرايان اسلامي را منحل كرد و آراء حدود چهارصد شهر و آبادي را كه اسلام گرايان در آن‏ها به پيروزي رسيده بودند باطل نمود. اين مساله دامنه اختلافات بين دولت و اسلام گرايان را هر چه بيشتر گسترش داد و زد و خوردهاي خياباني را شدت بخشيد. اين درگيري‏ها در سال‏هاي دهه 1990م با شدت و ضعف ادامه يافت تا اين‏كه انتخابات پارلماني الجزاير در ماه مه 2002م با پيروزي جبهه آزادي بخش ملي به انجام رسيد و درگيري‏ها پايان پذيرفت.
/خ